ฟื้นตัวหลังผ่าตัดกระดูกสันหลังอย่างรวดเร็วด้วยเทคนิค ERAS

            เนื่องด้วยในปัจจุบันองค์ความรู้และวิวัฒนาการด้านการแพทย์มีการพัฒนาไปเป็นอย่างมาก ทำให้การผ่าตัดรักษาโรคกระดูกสันหลังมีประสิทธิภาพและให้ผลลัพธ์ในการรักษาที่ดีกว่าในสมัยก่อนเป็นอย่างมาก โดยในปัจจุบันในประเทศไทยได้เริ่มมีการใช้เทคนิค “ERAS” ซึ่งเป็นมาตรฐานการฟื้นฟูภายหลังการผ่าตัดกระดูกสันหลังที่เป็นมาตรฐานสากลและได้รับการพิสูจน์แล้วว่าช่วยให้การผ่าตัดกระดูกสันหลังมีความปลอดภัยมากขึ้น เจ็บแผลผ่าตัดน้อยลง นอนโรงพยาบาลสั้นลง ผู้ป่วยฟื้นตัวเร็วและสามารถกลับบ้านไปใช้ชีวิตตามปกติได้อย่างรวดเร็ว โดยเรียกมาตรฐานนี้ว่า ERAS หรือ Enhanced Recovery After Surgery Protocols

           

 

ERAS หรือ Enhanced Recovery After Surgery คืออะไร

ERAS คือแนวคิดและกระบวนการรักษาทางการแพทย์เพื่อทำให้ผู้ป่วยสามารถฟื้นตัวภายหลังการผ่าตัดกระดูกสันหลังได้อย่างรวดเร็วที่สุด โดยกระบวนการ ERAS ที่สมบูรณ์แบบจำเป็นต้องเริ่มดำเนินการตั้งแต่ในช่วงก่อนการผ่าตัด เพื่อเตรียมพร้อมให้ผู้ป่วยมีสภาพร่างกายที่ฟิตสมบูรณ์ที่สุดก่อนเข้ารับการผ่าตัด

หลังจากนั้นจึงเริ่มเข้าสู่กระบวนการในห้องผ่าตัดที่ประกอบไปด้วยทีมแพทย์ผ่าตัดและวิสัญญีแพทย์ช่วงกันทำงานเพื่อให้การผ่าตัดเกิดความบาดเจ็บและเสียเลือดในการผ่าตัดน้อยที่สุด

ในขั้นตอนสุดท้ายจึงเป็นกระบวนการฟื้นฟูผู้ป่วยในช่วงหลังการผ่าตัด เพื่อทำให้ผู้ป่วยฟื้นตัวและสามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันดังเดิมได้อย่างรวดเร็ว

 

 

ใครบ้างที่มีส่วนร่วมในการผ่าตัดแบบ ERAS

 

การผ่าตัดรักษาผู้ป่วยกระดูกสันหลังเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีและผู้ป่วยสามารถฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็ว จำเป็นต้องมีองค์ประกอบของความสำเร็จจากหลายส่วน โดยต้องอาศัยการทำงานร่วมกันของบุคลากรทางการแพทย์จากหลากหลายแผนก (Multidisciplinary Approach) ดังนี้

1. ทีมแพทย์ผ่าตัด เพื่อให้เกิดความปลอดภัยและการฟื้นตัวของผู้ป่วยหลังผ่าตัดให้เร็วที่สุด แพทย์จะพิจารณาการผ่าตัดแบบ “MISS หรือ Minimally Invasive Spine surgery” ซึ่งเป็นการผ่าตัดโดยเปิดแผลผ่าตัดขนาดเล็กและทำการผ่าตัดด้วยเทคนิคและอุปกรณ์เสริมพิเศษที่ทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อกล้ามเนื้อที่แผ่นหลังน้อยที่สุด ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยฟื้นตัวเร็วกว่าวิธีการผ่าตัดแบบดั่งเดิมและสามารถกลับบ้านได้เร็วขึ้น
2. ทีมวิสัญญีแพทย์ ด้วยเทคนิคการดมยาสลบและการให้ยาแก้ปวดแบบพิเศษตาม ERAS Protocols จะช่วยทำให้ผู้ป่วยได้รับผลข้างเคียงจากยาสลบและยาแก้ปวดในกลุ่มมอร์ฟีนน้อยลง ทำให้มีความปลอดภัยในการผ่าตัดสูงขึ้น ผู้ป่วยสามารถลุกเดินออกจากเตียงและกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้เร็วขึ้น รวมถึงยังสามารถลดความเสี่ยงในการติดยาแก้ปวดกลุ่มมอร์ฟีนปวดลงได้
3. ทีมแพทย์กายภาพบำบัด ถือเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่มีความสำคัญและมีผลเป็นอย่างมากต่อผลลัพธ์ในการผ่าตัดกระดูกสันหลังโดยวิธี ERAS โดยทีมแพทย์กายภาพบำบัดจำเป็นต้องเข้าร่วมประเมินและพูดคุยกับผู้ป่วยตั้งแต่ช่วงก่อนการผ่าตัดเพื่อแนะนำและสอนวิธีการเตรียมร่างกายก่อนผ่าตัด และมีบทบาทสำคัญเป็นอย่างมากในการช่วยทำกายภาพเพื่อให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วในระยะหลังการผ่าตัด
4. ทีมอายุรแพทย์ มีบทบาทสำคัญทั้งช่วงการเตรียมตัวก่อนการผ่าตัดและหลังผ่าตัด โดยการตรวจวินิจฉัยและให้ยาควบคุมในผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวอาทิเช่น โรคความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง เบาหวาน โรคหัวใจ และโรคลิ่มเลือดอุดตัน เพื่อให้การผ่าตัดเป็นไปด้วยความปลอดภัยสูงสุด
5. ทีมพยาบาล เภสัชกร และนักโภชนาการ เป็นกลุ่มที่มีความจำเป็นและมีความใกล้ชิดกับผู้ป่วยมากที่สุด เพราะการผ่าตัดตามาตรฐาน ERAS จำเป็นต้องมีการดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิดเป็นพิเศษมากกว่ามาตรฐานการผ่าตัดแบบปกติ รวมไปถึงต้องมีความเคร่งครัดในเรื่องการเลือกใช้ยาและการควบคุมโภชนาการของผู้ป่วยทั้งในช่วงก่อนและหลังการผ่าตัดอีกด้วย

 

 

การผ่าตัดกระดูกสันหลังด้วยวิธี ERAS มีข้อดีอย่างไร

1.  ผ่าตัดเร็วขึ้น
2. ความปลอดภัยในการผ่าตัดสูงขึ้น
3. เสียเลือดน้อยลง
4. ปวดแผลผ่าตัดน้อยลง
5. กลับบ้านได้เร็วขึ้น
6. เสียค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดน้อยลง

 

จะเห็นได้ว่าเพื่อการฟื้นตัวและผลลัพธ์ในการผ่าตัดกระดูกสันหลังที่ดีที่สุดนั้น ผู้ป่วยจำเป็นต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษจากทีมแพทย์และพยาบาลจากหลากหลายสาขาความเชี่ยวชาญ ซึ่งจะเกิดขึ้นไม่ได้เลยถ้าขาดการฝึกอบรมบุคลากรและการใช้อุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ต้องเตรียมการมาเป็นพิเศษ เพื่อทำให้ ERAS Protocols เกิดความสมบูรณ์แบบมากที่สุด